Nederlands onderzoek heeft uitgewezen dat tijdens de periode dat de Omicron variant van het coronavirus dominant werd, de nauwkeurigheid van drie commercieel beschikbare corona-zelftests waarbij mensen zonder Covid-19 klachten zelf een monster met een wattenstaafje uit de neus afnemen, laag is.
Uit het onderzoek blijkt dat als mensen die geen klachten hebben een zelftest doen, 72%-80% van de werkelijk besmette mensen door de zelftest gemist worden. Het was al bekend dat bij het hebben van Covid-19-achtige klachten de zelftesten voldoende betrouwbaar zijn, ook voor het opsporen van de Omicron variant.
Het was eveneens bekend dat de gevoeligheid van zelftesten in het algemeen veel lager is bij mensen zonder Covid-19 achtige klachten dan bij mensen met dergelijke klachten, maar hoeveel lager dat was voor het opsporen van de Omicron variant was nog onbekend.
Een grote groep Nederlandse onderzoekers onder leiding van het UMC Utrecht onderzocht bij meer dan 3.600 personen zonder enige corona-achtige klachten, drie commercieel verkrijgbare en gebruikte corona-zelftests van Acon Labs (‘Flowflex’), MP Biomedicals (‘MPbio’), en Siemens-Healthineers (‘Clinitest’).
De studie werd uitgevoerd van 12 januari 2022 tot 30 maart 2022, toen de Omicron-virusvariant al veruit dominant was. Op de testlocaties ondergingen de deelnemers eerst een PCR-test (de referentiestandaard) om na te gaan of men werkelijk wel of niet besmet was, en ontvingen ze vervolgens een van de drie zelftests om thuis te gebruiken binnen drie uur na het bezoek aan de testlocatie, zonder te weten wat de uitslag van de PCR test was.
De uitkomst van dit onderzoek is belangrijk voor overwegingen om zelftesten bij mensen zonder enige klachten te gebruiken als screeningsinstrument. Mensen zonder klachten die een negatieve zelftest hebben wordt geadviseerd de zelftest te herhalen (bijvoorbeeld de dag erna) indien men zich onder kwetsbare mensen begeeft of gaat begeven.
De onderzoeksresultaten geven ook aan dat voor het beschermen van kwetsbare mensen nog steeds belangrijk is om de bekende hygiënemaatregelen in acht te nemen zoals waar mogelijk afstand houden, goede ventilatie, gebruik van een mondneusmasker, en hoesten in de elleboog.
Epidemioloog prof. dr. Carl Moons, hoofdonderzoeker van de studie, interpreteert de bevindingen als volgt: “Dit alles betekent niet dat zelftesten geen belangrijke rol spelen in de opsporing van het coronavirus. Integendeel. We moeten ons slechts realiseren dat als men geen enkele Covid-19 klachten heeft, een negatieve zelftest geen garantie biedt dat men niet besmet is, en dat herhaald testen aan te bevelen is, zeker wanneer men kwetsbare mensen gaat ontmoeten.
We benadrukken ook de zelftest direct te herhalen zodra enige Covid-19 klachten gaan optreden. We hebben namelijk eerder aangetoond in een groot onderzoek dat de zelftesten wél nauwkeurig zijn wanneer ze worden gebruikt zodra men Covid-19 klachten heeft”.
Deze studie, gefinancierd door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, was een samenwerking tussen UMC Utrecht, Cochrane Nederland, Microvida, GGD (West-Brabant, Hart voor Brabant en Rotterdam-Rijnmond), Erasmus MC, Reinier Haga Medisch Diagnostisch Centrum, Sanquin Bloedvoorziening en RIVM.
Publication Venekamp RP, Schuit E, Hooft L, Veldhuijzen IK, Bijllaardt W van den, Pas SD, Zwart VF, Lodder EB, Hellwich M, Koppelman M, Molenkamp R, Wijers C, Vroom IH, Smeets LC, Nagel-Imming CRS, Hof S van den, Kluytmans JAJW, Wijgert JHHM van de, Moons KGM.
Hoe betrouwbaar is een zelftest na corona?
Zelftest negatief: blijf voorzichtig Als de uitslag van de zelftest negatief is, dan heeft u waarschijnlijk geen corona. Uw klachten kunnen door een ander besmettelijk virus of een andere bacterie komen. Maar u kunt ook tóch corona hebben. Blijf dus voorzichtig.
Heeft een zelftest nut als je geen klachten hebt?
Een zelftest doet u bij klachten, als u dichtbij een besmet persoon was of gewoon voor de zekerheid. Ook als u volledig bent gevaccineerd of corona heeft gehad.
Kan je een zelftest verkeerd doen?
Alleen betrouwbaar bij personen met verkoudheidsklachten – De betrouwbaarheid van de beide antigeen zelftesten werd ook vergeleken bij personen mét en zonder verkoudheidsklachten. Bij de mensen met klachten versus zonder klachten waren de gevoeligheden 51 en 26 procent voor de speekselzelftest, en 79 en 23 procent voor de neuszelftest.
- Bij mensen met veel virusdeeltjes (een indicatie voor besmettelijkheid) was dit voor de speekselzelftest 57 procent (met klachten) en 39 procent (zonder klachten), en voor de neuszelftest 90 respectievelijk 39 procent.
- Hieruit blijkt dat de neuszelftest bij personen die op het moment van testen klachten hebben die passen bij een corona infectie, voldoende gevoelig is.
Echter, bij personen zonder symptomen is de zelf afgenomen neustest onvoldoende gevoelig. Epidemioloog dr. Carl Moons (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMC Utrecht) en hoofdonderzoeker van de studie zegt: “De uitkomsten van onze studie vormen de basis voor het op vrijdag 3 december aangepaste Nederlandse testbeleid.
- Het is duidelijk geworden dat deze corona antigeen neustest bij zelfstandig gebruik een betrouwbaarheid heeft die te vergelijken is met wanneer deze zelfde antigeen test gebruik maakt van een neusafname door GGD medewerkers, maar alleen als de mensen klachten hebben die bij corona passen.
- Bij personen zonder klachten, die zichzelf eenmalig testen met deze neuszelftest is de test niet voldoende betrouwbaar.
Wat in deze groep zonder klachten de betrouwbaarheid is van herhaald zelftesten, bijvoorbeeld om de aantal dagen, is niet onderzocht. De onderzochte speekselzelftest is onvoldoende betrouwbaar, ongeacht of men verkoudheidklachten heeft of niet.” De resultaten van deze studie – die in de week van 6 december wordt gepubliceerd – gelden specifiek voor de onderzochte corona antigeen neus- en speekselzelftest.
De onderzoeksgroep is bezig om de betrouwbaarheid van een aantal andere veelgebruikte neuszelftests verder te onderzoeken, bij grote groepen mensen met en zonder verkoudheidsklachten. Publicatie Schuit E, Venekamp RP, Veldhuijzen IK, Bijllaardt W van den, Pas SD, Stohr JJJJM, Lodder EB, Hellwich M, Molenkamp R, Igloi Z, Wijers C, Vroom IH, Nagel-Imming CRS, Han WGH, Kluytmans JAJ, Hof S van den, Wijgert JHHM van de, Moons KGM.
Accuracy and usability of saliva and nasal rapid antigen self-testing for detection of SARS-CoV-2 infection in the general population: a head-to-head comparison. Preprint posted on medRxiv, December 11, 2021
Wat moet je doen als zelftest positief is?
De uitslag is positief Als uw uitslag positief is, is het niet langer nodig om 5 dagen in isolatie te gaan en afstand te houden van huisgenoten.
Heeft zelftest nog zin?
Een corona zelftest doen is niet meer nodig Nu gelden alleen de basisadviezen bij alle luchtwegklachten, zoals hoesten en kortademigheid Denk aan bijvoorbeeld thuis werken als u deze klachten heeft.
Gratis zelftesten voor minima en risicogroepen Geschikte zelftesten
Hoe diep moet je gaan bij zelftest?
Voer de test uit –
- Neem de verpakking met de wisser en open het voorzichtig.
- Ga met de zachte kant van de wisser 2 tot 4 cm in je neus. Maak 10 cirkelbewegingen. Dit kan onaangenaam voelen.
- Doe de wisser met zijn zachte kant in de capsule en draai 15 seconden in de vloeistof. Laat de wisser 1 tot 2 minuten in de vloeistof.
- Knijp de onderkant van de capsule tegen de wisser, haal de wisser uit de capsule en gooi de wisser in de vuilnisbak.
- Duw het klepje van de capsule dicht.
- Draai de capsule om en laat de vloeistof op de test strip vallen. Lees de bijsluiter van je teststrip om te weten hoeveel druppels je op de strip moet laten vallen.
- Wacht 15 tot 30 minuten om je resultaat af te lezen. Raadpleeg je bijsluiter voor de exacte wachttijd.
Hoe besmettelijk is corona als je geen klachten hebt?
Het coronavirus is besmettelijk. Via druppeltjes kan het virus van de een naar de ander gaan, bijvoorbeeld door hoesten of niezen. Iemand met corona die (nog) geen klachten heeft, kan het virus wel verspreiden. Dit kan vanaf 5 dagen voordat die persoon klachten krijgt.
Hoeveel dagen na besmetting positieve test?
Het kan 2 tot 3 weken duren voordat je lichaam de juiste antistoffen maakt en deze voldoende aanwezig zijn in je bloed om gemeten te kunnen worden. De test toont dus aan of je het virus hebt gehad en is niet bruikbaar om te zien of je nu geïnfecteerd bent.
Waarom zelftest niet aflezen na 30 minuten?
Stel de stopwatch in en lees het testresultaat na 15-30 minuten af. Als het testresultaat na meer dan 30 minuten wordt afgelezen, is het resultaat mogelijk onjuist.
Kan je nog positief testen als je corona hebt gehad zelftest?
Als je positief bent getest op corona, daarna hersteld bent en geen nieuwe of ernstiger klachten hebt, is opnieuw testen bij de GGD binnen 8 weken niet zinvol. De NAAT-test, zoals een PCR of TMA, is heel gevoelig en kan lang positief blijven zonder dat je besmettelijk bent.
Wat moet je doen als je zelftest positief is?
De uitslag is positief Als uw uitslag positief is, is het niet langer nodig om 5 dagen in isolatie te gaan en afstand te houden van huisgenoten.
Hoelang kan je positief testen na Coronabesmetting?
Isolatie – Personen met een bevestigde COVID-19 infectie moeten in isolatie. Dit geldt zowel voor personen die symptomen vertonen als voor personen die enkel geïdentificeerd werden op basis van een positieve PCR- of antigeen-test (inclusief positieve zelftest). De duur van de isolatie is minimaal 7 dagen (zie tabel). Daarna moet men nog gedurende 3 dagen voorzorgsmaatregelen nemen (steeds dragen van een mondmasker binnenshuis en strikte beperking van de sociale contacten). Studies hebben namelijk aangetoond dat Omicron infecties soms nog besmettelijk zijn tot 10 dagen na de diagnose. Dit houdt in dat activiteiten waarbij het dragen van een mondmasker niet mogelijk is (b.v. gezamenlijk eten), niet zijn toegestaan. Voor kinderen <6 jaar vervalt de verplichting om aanvullend nog 3 dagen continu een masker te dragen, maar waakzaamheid blijft wel geboden. Het is in het algemeen niet aanbevolen om een nieuwe test uit te voeren alvorens de isolatie te beëindigen. Het is namelijk gekend dat PCR testen nog lange tijd na de besmettelijke periode positief kunnen blijven. Wel kan men eventueel een zelftest uitvoeren na dag 7. Indien die positief zou zijn is dit een teken dat men meer dan waarschijnlijk nog besmettelijk is. Voor de benodigde medische getuigschriften, zie de praktische modaliteiten bij isolatie.
| Einde isolatie | Voor wie? | Opmerkingen |
|---|---|---|
| 7d na begin symptomen + min.3d koortsvrij + klinische verbetering Nadien nog 3 dagen continu masker dragen in binnenruimtes + strikt beperken contacten | Ambulante patiënten in thuisisolatie | 7d na test voor asymptomatische patiënten. Incl. patiënten die uit het ziekenhuis ontslagen worden <14d na begin symptomen. Excl. patiënten in residentiële collectiviteiten. |
| 10d na begin symptomen + min.3d koortsvrij + klinische verbetering | Bewoners WZC | |
| 14d na begin symptomen + min.3d koortsvrij + klinische verbetering | Patiënten gehospitaliseerd owv COVID | Behalve patiënten die intensieve zorg vereisen |
| Min.3d koortsvrij + klinische verbetering + 21d * na begin symptomen OF 14d na begin symptomen EN PCR 2x 5 copies/mL met min.24h interval | Intensieve zorgen | Zowel een test-gebaseerde als een symptoom-gebaseerde aanpak kan gekozen worden. *28 dagen indien patiënt nog geïntubeerd is |
| 21d na begin symptomen + min.3d koortsvrij + klinische verbetering | Ernstig immuungecompromitteerden | Steeds multidisciplinair overleg – Geval-per-geval afwijkingen mogelijk – Overweeg serologie en herhaalde PCR |