Hoe Vind Je Het Meewerkend Voorwerp?

Hoe Vind Je Het Meewerkend Voorwerp
Meewerkend voorwerp Wat is een meewerkend voorwerp? Zoals de naam al zegt werkt een meewerkend voorwerp mee aan de handeling. Je komt het tegen bij werkwoorden als geven, lenen en overhandigen. Als ik jou bijvoorbeeld een cadeau wil geven dan moet je dat aanpakken.

Ik geef Ans een kop koffie. – Ik geef aan Ans een kop koffie. ( Ik geef een kop koffie aan Ans) Heb jij hem dat rapport gestuurd? – Heb jij aan hem dat rapport? ( Heb jij dat rapport aan hem gestuurd?)

Meestal vind je het meewerkend voorwerp als je de volgende vraag stelt: Aan wie (of wat) of voor wie (of wat ) + de rest van de zin? Het antwoord op die zin is het meewerkend voorwerp. Opmerkingen Niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp. Als de woorden aan of voor een plaats aanduiden heb je te maken met een bijwoordelijke bepaling.

Aan de waterkant | bloeien | de mooiste bloemen. aan de waterkant is hier een bijwoordelijke bepaling van plaats.

: Meewerkend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp Juf Melis?

Zo vind je het meewerkend voorwerp – Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen: meewerkend voorwerp: aan/voor wie + (werkwoordelijk) gezegde + onderwerp + ( lijdend voorwerp) ? Let op: Het voorzetsel ‘aan’ of ‘voor’ kan bijna altijd worden weggelaten of toegevoegd bij het meewerkend voorwerp.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp Junior Einstein?

Wat is het meewerkend voorwerp (mv)? Het meewerkend voorwerp (mv) hangt samen met de persoonsvorm, het onderwerp, het gezegde (naamwoordelijk of werkwoordelijk) en het lijdend voorwerp. In een zin kan maar één meewerkend voorwerp staan. Het is belangrijk dat je weet dat niet iedere zin een meewerkend voorwerp heeft. Hoe vind je het meewerkend voorwerp (mv)?

Zoek de persoonsvorm (pv).
Zoek het onderwerp (o).
Zoek het gezegde (gez.)
Zoek het lijdend voorwerp (lv).
Zoek het meewerkend voorwerp: Zet Aan wie / Voor wie voor het onderwerp, gezegde en eventuele lijdend voorwerp.

Hieronder worden de stappen uitgelegd.

Zoek de persoonsvorm (pv).

Maak de zin vragend of zet hem in een andere tijd. Persoonsvorm

Zin		Vraagzin / Andere tijd		Persoonsvorm
Zij geeft een knikker aan Tim.	→	Geeft zij een knikker aan Tim?	→	geeft
Zij geeft een knikker aan Tim.	→	Zij gaf een knikker aan Tim.	→	geeft

Zij geeft de knikker aan Tim. → Vraagzin: Geeft zij een knikker aan Tim. → Persoonsvorm: geeft Zij geeft de knikker aan Tim. → Andere tijd: Zij gaf de knikker aan Tim. → Persoonsvorm: geeft

Zoek het onderwerp (o).

Wie of Wat + de persoonsvorm. Onderwerp

Zin		Wie / Wat + pv		Onderwerp
Zij geeft een knikker aan Tim.	→	Wie geeft?	→	Zij

Zij geeft de knikker aan Tim. → Wie/Wat + pv: Wie geeft? → Onderwerp: Zij

Zoek het gezegde (gez).

Het gezegde zijn alle werkwoorden in een zin. Gezegde

Zin		Alle werkwoorden		Gezegde
Zij geeft een knikker aan Tim.	→	geeft	→	geeft

Zij geeft de knikker aan Tim. → Alle werkwoorden: geeft → Gezegde: geeft

Zoek het lijdend voorwerp.

Zet Wie of Wat voor het onderwerp en het gezegde. Lijdend voorwerp

Zin		Wie / Wat + o + gez.		Lijdend voorwerp
Zij geeft een knikker aan Tim.	→	Wat geeft zij?	→	een knikker

Zij geeft de knikker aan Tim. → Wie/Wat + o + gez.: Wat geeft zij? → Lijdend voorwerp: een knikker

Zoek het meewerkend voorwerp

Zet Aan wie of Voor wie voor het onderwerp, het gezegde en het eventuele lijdend voorwerp. Meewerkend voorwerp

Zin		Aan wie / Voor wie + o + gez. + (lv)		Meewerkend voorwerp
Zij geeft een knikker aan Tim.	→	Aan wie geeft zij een knikker?	→	aan Tim

Zij geeft de knikker aan Tim. → Aan wie / Voor wie + o + gez. + (lv): Aan wie geeft zij een knikker? → Meewerkend voorwerp: aan Tim Meewerkend voorwerp (mv)

Zoek eerst de persoonsvorm, het onderwerp, het gezegde en het eventuele lijdend voorwerp in de zin.
Zet Aan wie of Voor wie voor het onderwerp, het gezegde en het eventuele lijdend voorwerp.
Staat het woord -aan of het woord -voor in een zin, dan weet je al dat er een meewerkend voorwerp in de zin zit.

In een zin kan altijd maar één meewerkend voorwerp zitten.

: Wat is het meewerkend voorwerp (mv)?

Kan er een meewerkend voorwerp in de zin staan zonder lijdend voorwerp?

Het meewerkend voorwerp staat in de regel voor het lijdend voorwerp.

Ik heb hem het nieuws verteld.Heb je hem het nieuws verteld?

Op deze algemene regel bestaan drie uitzonderingen.1. Als het lijdend voorwerp het (of ‘t ) is, staat het meewerkend voorwerp altijd achter het lijdend voorwerp.

Ik heb het hem verteld.

2. Als het lijdend voorwerp een aanwijzend voornaamwoord is en het meewerkend voorwerp een zelfstandig naamwoord(groep), kan het meewerkend voorwerp zowel voor als achter het lijdend voorwerp staan.

Ik heb mijn man dat verteld.Ik heb dat mijn man verteld.

3. Als het meewerkend voorwerp een voorzetselgroep met aan of voor is, kan het zowel voor als achter het lijdend voorwerp staan.

Ik heb aan mijn man het nieuws verteld.Ik heb het nieuws aan mijn man verteld.

Wat is een meewerkend voorwerp kindertaal?

Een meewerkend voorwerp is dat zinsdeel dat meewerkt om de handeling te verrichten. Zonder het meewerkend voorwerp zou een zin met geven bijvoorbeeld niet compleet zijn. Voor een zinsdeel dat meewerkend voorwerp is kan aan of voor worden geplaatst. Staat aan of voor er al voor, dan kun je deze woorden weglaten.

Voorbeeld met aan: Oom gaf Jan een cadeau. Jan is meewerkend voorwerp want je kunt zeggen: Oom gaf aan Jan een cadeau. In de laatste zin kun je aan zonder dat dit een kromme zin oplevert weer weglaten. Voorbeeld met voor: Het maakt mij niet uit. Mij is meewerkend voorwerp, want je kunt zeggen: Het maakt voor mij niet uit.

En voor kun je weglaten in de zin Het maakt voor mij niet uit. Het meewerkend voorwerp staat in de 3de naamval, de datief. De afkorting van het meewerkend voorwerp is MV

	Redekundige ontleding
Onderwerp · Gezegde · Persoonsvorm · Lijdend voorwerp · Meewerkend voorwerp · Belanghebbend voorwerp · Voorzetselvoorwerp · Handelend voorwerp · Ondervindend voorwerp · Oorzakelijk voorwerp · Bepaling van gesteldheid · Bijwoordelijke bepaling · Bijvoeglijke bepaling

Wat is het lijdend voorwerp groep 7?

Wat is het lijdend voorwerp (lv)? Het lijdend voorwerp (lv) hangt samen met het onderwerp en het gezegde in de zin. Een zin heeft alleen een lijdend voorwerp als het uit een werkwoordelijk gezegde bestaat. Het is belangrijk dat je weet dat niet iedere zin een lijdend voorwerp heeft. Hoe vind je het lijdend voorwerp (lv)?

1. Zoek de persoonsvorm (pv).

Zoek de persoonsvorm (pv).

Zoek het onderwerp (o).
Zoek het gezegde (gez.).
Zoek het lijdend voorwerp: Zet Wie / Wat voor het onderwerp en het gezegde.

Hieronder worden de stappen uitgelegd.

Zoek de persoonsvorm (pv).

Maak de zin vragend of zet hem in een andere tijd. Persoonsvorm

Zin		Vraagzin / Andere tijd		Persoonsvorm
Wij gaan brood kopen.	→	Gaan wij brood kopen?	→	gaan
Wij gaan brood kopen.	→	Wij gingen brood kopen.	→	gaan

Wij gaan brood kopen. → Vraagzin: Gaan wij brood kopen? → Persoonsvorm: gaan Wij gaan brood kopen. → Andere tijd: Wij gingen brood kopen. → Persoonsvorm: gaan

Zoek het onderwerp (o).

Wie of Wat + de persoonsvorm. Onderwerp

Zin		Wie / Wat + pv		Onderwerp
Wij gaan brood kopen.	→	Wie gaan?	→	Wij

Wij gaan brood kopen. → Wie / Wat + pv: Wie gaan? → Onderwerp: Wij

Zoek het gezegde (gez).

Het gezegde zijn alle werkwoorden in een zin. Gezegde

Zin		Alle werkwoorden		Gezegde
Wij gaan brood kopen.	→	gaan kopen	→	gaan kopen

Wij gaan brood kopen. → Alle werkwoorden: gaan kopen → Gezegde: gaan kopen

Wie / Wat + onderwerp + gezegde.

Zet Wie of Wat voor het onderwerp en het gezegde. Lijdend voorwerp

Zin		Wie / Wat + o + gez.		Lijdend voorwerp
Wij gaan brood kopen.	→	Wat gaan wij kopen?	→	brood

Wij gaan brood kopen. → Alle werkwoorden: Wat gaan wij kopen? → Lijdend voorwerp: brood

Een zin met een naamwoordelijk gezegde heeft nooit een lijdend voorwerp!

Voorbeeld

	Zin		Wie / Wat + o + gez.		Lijdend voorwerp
Van dat gezeur wordt zij boos.	→	Wie / Wat wordt zij (boos)?	→	Geen
wordt boos = naamwoordelijk gezegde. Er kan dan geen lijdend voorwerp in de zin zitten. Een zinsdeel kan nooit tegelijkertijd een lijdend voorwerp zijn en onderdeel van het naamwoordelijk gezegde zijn.

Van dat gezeur wordt zij boos. → Wie / Wat + o + gez.: Wie/Wat wordt zijn boos? → Lijdend voorwerp: Geen wordt boos = naamwoordelijk gezegde. Er kan dan geen lijdend voorwerp in de zin zitten. Een zinsdeel kan nooit tegelijkertijd een lijdend voorwerp zijn en onderdeel van het naamwoordelijk gezegde zijn. Lijdend voorwerp (lv)

Zoek eerst de persoonsvorm, het onderwerp en het gezegde.

Het lijdend voorwerp = wie / wat + onderwerp + gezegde.
Als de zin een naamwoordelijk gezegde heeft, dan is er geen lijdend voorwerp.
Een zin kan dus alleen een lijdend voorwerp hebben als het een werkwoordelijk gezegde heeft.

: Wat is het lijdend voorwerp (lv)?

Wat is het lijdend voorwerp in de zin voorbeeld?

Home
Taalloket

Lijdend voorwerp (wat is dat?)

Het lijdend voorwerp is degene die of datgene wat de werking van het werkwoord direct ondergaat. Een andere naam voor het lijdend voorwerp is daarom direct object, In bijvoorbeeld ‘Ik koop een fiets’ ‘ondergaat’ een fiets direct de werking van het werkwoord kopen, Het is daarmee het lijdend voorwerp (ofwel: direct object).

Een lijdend voorwerp kan een zelfstandig naamwoord zijn (bijvoorbeeld fiets, een meisje, Anna ), een woordgroep met een zelfstandig naamwoord als kern ( haar nieuwe kleren ) of een persoonlijk voornaamwoord ( mij, je, haar, hem, het, ons, jullie, hen ). In de onderstaande voorbeelden is het lijdend voorwerp gecursiveerd:

Onder de douche zingt hij altijd keihard Satisfaction,
Pieter heeft Anna gisteren nog gezien.
Denise showde haar moeder haar nieuwe kleren,

Iedereen verdient liefde,
Bel jij hem even?
Welk boek raad je me aan?

Kan onderwerp ook meewerkend voorwerp zijn?

FAQ – Meewerkend voorwerp – Wat is een meewerkend voorwerp? Een meewerkend voorwerp is een zinsdeel dat meewerkt aan een handeling. Vaak gaat het om een persoon, maar een meewerkend voorwerp kan ook een ding zijn. Er kan maximaal één meewerkend voorwerp in en zin staan, maar niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp? Voordat je kind het meewerkend voorwerp kan vinden, moet hij eerst op zoek gaan naar de persoonsvorm, het onderwerp, het gezegde en het lijdend voorwerp. Wanneer hij deze zinsdelen gevonden heeft, geeft hij antwoord op de vraag ‘aan wie/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?’ Het antwoord is het meewerkend voorwerp.

Welke vraag stel ik om het meewerkend voorwerp te vinden? Om het meewerkend voorwerp in een zin te vinden, stelt je kind de vraag ‘aan wie/voor wie + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?’ Voordat je kind antwoord kan geven op deze vraag, moet hij eerst de benodigde zinsdelen bepalen.

Wat is het verschil tussen het meewerkend en lijdend voorwerp? Het lijdend voorwerp is het deel van de zin dat de handeling ondergaat, terwijl het meewerkend voorwerp juist meewerkt aan de handeling.

An het meewerkend voorwerp ook een ding of iets abstracts zijn? Een meewerkend voorwerp is vaak een persoon of instantie, maar het kan ook een ding of iets abstracts zijn.

Dit zinsdeel werkt immers mee aan een handeling en een ding of iets abstracts kan ook meewerken aan een handeling. : Het meewerkend voorwerp

Welke woorden kunnen geen meewerkend voorwerp bij zich hebben?

Hoe vind ik het meewerkend voorwerp? – Let op dat niet iedere zin een meewerkend voorwerp bevat. Als het goed is, heb je voordat je naar het meewerkend voorwerp gaat zoeken eerst het gezegde, de zinsdelen, het onderwerp en eventueel het lijdend voorwerp bepaald! Net als het lijdend voorwerp hoort een meewerkend voorwerp logisch gezien bij het gezegde: het wordt opgeroepen door het werkwoord.

Sommige werkwoorden hebben nooit een meewerkend voorwerp, sommige werkwoorden soms, sommige altijd. Je kunt een dergelijk werkwoord herkennen door te vragen: “Kan ik aan iemand iets ?” Kan ik aan iemand iets geven? Ja, dan is die iemand het meewerkend voorwerp. Kan ik aan iemand iets dromen? Nee, dus dromen kan geen meewerkend voorwerp bij zich hebben.

Om een gevoel te krijgen bij de naam meewerkend voorwerp: dit zinsdeel werkt mee met het onderwerp. Het meewerkend voorwerp is degene die iets krijgt of van wie iets wordt afgenomen. Het meewerkend voorwerp begint met het voorzetsel aan, of ik kan het voorzetsel aan ervoor zetten.

Is COD meewerkend voorwerp?

Dit zeggen onze cursisten over ons: – Plezier Victor (Keulen, Duitsland) Ik vind het leuk om mijn Franse taalcursussen online te volgen. Ongeveer tien minuten per dag is genoeg. Bedankt! Innovatief Marie (Amsterdam, Nederland) Ik hou van jullie innovatieve methode om een taal te leren en tegelijkertijd plezier te hebben! Uniek George (San Francisco, VS) Jullie methode is uniek! De cursussen hebben mij geholpen om vooruitgang te boeken en vol vertrouwen naar mijn uitwisselingen in het buitenland te gaan.

Welke twee voorzetsels staan in verbinding met het meewerkend voorwerp?

Over oorzakelijke en andere voorwerpen Ga naar voetnoot * – Naar aanleiding van een artikeltje dat ik schreef over het lijdend voorwerp (Levende Talen, 1968, no 246, blz.206-208), bladerde ik wat in de vernieuwde Rijpma en Schuringa, bewerkt door Dr. Jan van Bakel. (Groningen, 1968.) Heel toevallig viel mijn oog op de woorden ‘iets van plan zijn’. (§ 340) Omtrent deze uitdrukking had ik geschreven: ‘In Ik ben dit van plan is dit de naamwoordelijke aanvulling bij de uitdrukking van plan zijn, Tenzij iemand kan bewijzen, dat dit een oorzakelijk voorwerp is.’ Van Bakel zegt inderdaad over de uitdrukking iets van plan zijn dat iets oorzakelijk voorwerp is. En hiervoor zijn beslist sterke argumenten aan te voeren, maar de bewijsvoering die hij geeft, roept toch wel een enkel vraagteken op. Ik citeer: ‘Bij een naamwoordelijk gezegde past geen lijdend voorwerp, aangezien het overzetten in de lijdende vorm niet mogelijk is. Men mag dus in: We waren dat van plan “dat” geen lv. noemen, al is het synoniem van We hadden dat besloten, Een meewerkend of belanghebbend voorwerp is het evenmin; als onmisbaar zinsdeel kan het dus alleen een oorzakelijk voorwerp zijn. Zo ook in: We waren van plan in een hotel te overnachten,’ Dat Van Bakel verwijst naar een synoniem is al vreemd, maar de hele verklaring lijkt op een soort bewijs uit het ongerijmde en gaat in de richting van de aanpak van de leraar-Nederlands die zijn leerlingen voorhield: Er zijn lijdende voorwerpen en meewerkende voorwerpen en de rest waar we geen blijf mee weten, noemen we maar oorzakelijk voorwerp. Me dunkt echter, dat we ook hier, zoals bij de andere voorwerpen, van een definitie moeten uitgaan. Bij Van Bakel vinden we er geen. Wel een ‘beschrijving’, nl. ‘Genitiefvoorwerpen en overeenkomstige zinsdelen in andere vorm noemen we oorzakelijk voorwerp.’ (blz.255) Eerlijk gezegd vind ik deze omschrijving, ook als ik ze aanvul met de gegevens van blz.109-200, bijzonder onduidelijk. Ook de diachronische kleur ervan (genitief!) doet wat ouderwets aan. Op blz.199, Opm. i, lees ik: ‘Komen de bijv. nw van de groep beu, zich bewust enz. in een zin voor als nw. deel van het gezegde, dan beschouwen we het zelfst. nw. meestal wel (erg vaag! F.M.) als oorzakelijk voorwerp; het heeft een relatie tot het gezegde eerder dan tot het nw. deel alleen. In zinnen als Hij was dat gezanik moe kunnen we echter in principe twee kanten uit: dat gezanik is voorbepaling bij moe of oorzakelijk voorwerp. In Dat gezanik was ie moe kunnen we beter kiezen voor oorzakelijk voorwerp., in Dat gezanik moe was ie niet bepaald voor voorbepaling bij moe,’ Van Bakel ziet hier blijkbaar een soort tegenstelling. Toch is die er niet volgens mij. Vooruitlopend op wat ik nog wil aantonen, zou ik zeggen, dat dat gezanik in het laatste geval oorzakelijk voorwerp is evenals in het voorlaatste geval. Maar hier is het toeval-

lig gescheiden van het bijvoeglijk naamwoord, zoals dat ook voorkomt in Moe was ie dat gezanik niet, met een woordorde die Van Bakel niet bespreekt. In ieder geval heeft hij ook hier niet duidelijk gemaakt, wat een oorzakelijk voorwerp nu eigenlijk is. De voorbeelden van oorzakelijke voorwerpen die we vinden op blz.256 zijn o.a. Ontferm u mijner en Hij herinnerde zich mij (vroeger mijner) niet, – Nu gaat de verwijzing naar een vroegere genitief wel op voor zich ontfermen, maar niet voor zich herinneren, Het laatste werkwoord is vrij jong en komt in het Nederlands nooit voor met een genitief. ( w.n.t.s.v. herinneren.) Zich ontfermen kunnen we in de discussie uitschakelen: in het huidige taalgebruik wordt dit werkwoord altijd gebruikt met wat men traditioneel een voorzetselvoorwerp noemt. (Behalve in de nieuwste katholieke liturgische taal: Heer ontferm u!) Er zijn dus in het hedendaagse Nederlands geen oorzakelijke voorwerpen die afhankelijk zijn van een werkwoord. Ontferm u mijner behoort tot een andere taaltoestand. De verdere voorbeelden bij Van Bakel bestaan hoofdzakelijk uit constructies met bijvoeglijke naamwoorden (bv. Dat is de moeite waard ) en de woorden meester, van plan en zich bewust, Maar onder Opmerking ii, blz.256, worden zonder enige verklaring ook tot de oorzakelijke voorwerpen gerekend de laatste woorden van de zinnetjes: ‘Het wemelde bezoekers; ‘t Regende verwijten; ‘t Stroomde telegrammen, enz.’ Nu is het mogelijk dat ik Van Bakels boven geciteerde omschrijving helemaal niet begrepen heb, maar ik kan op grond van die omschrijving onmogelijk tot de benaming oorzakelijk voorwerp komen voor de woorden bezoekers, verwijten en telegrammen, De lezer is misschien benieuwd naar mijn analyse van de genoemde zinnetjes. Daarom de volgende uitweiding:

1.	‘ t Regende verwijten, ‘Regenen’ heeft hier een totaal andere betekenis als in Het regent, want er komt geen druppeltje regen aan te pas. In Het regent is ‘het’ geen echt onderwerp en daar is ook geen behoefte aan bij dit niet voor niets ‘onpersoonlijk’ genoemde werkwoord. De Vooys noemt het zelfs een schijn-subjekt. (Ned. Spr.1e druk, 1946, § 181, blz.347.) Maar als er betekeniswijziging optreedt, zoals in ‘Het regende verwijten’, wordt er wél een onderwerp noodzakelijk, terwijl tóch het zo vast met ‘regenen’ verbonden ‘het’ niet weggelaten wordt en bijgevolg ook de congruentie van onderwerp en persoonsvorm niet tot stand komt. Gaat ‘ het ‘ dus weer functioneren (De Vooys, blz.348) als voorlopig onderwerp? Of heeft het de functie van ‘er’ overgenomen? (Er regende(n) verwijten). In beide gevallen dienen we verwijten bijgevolg te benoemen als onderwerp,
2.	‘ t Stroomde telegrammen, Deze zin is volgens mij niet idiomatisch, maar analogisch naar ‘het regende telegrammen’. We kunnen hier in ieder geval dezelfde redenering volgen als voor ‘ t Regende verwijten,
3.	Het wemelde bezoekers, Ik vind dit geen Nederlands. De woordenboeken die mij ter beschikking staan ( w.n.t. is nog niet zo ver.) geven alleen voorbeelden met ‘van’. Het moet volgens mij ook zijn: Het wemelde van bezoekers. Dan is bezoekers volgens de traditionele terminologie: voorzetselvoorwerp.

/td>

Hoe zit het nu met de naam en de definitie van het oorzakelijk voorwerp? De Vooys (o.c. § 155) bespreekt een categorie- ‘verbinding van een adjektief met een substantief of voornaamwoord, dat oudtijds in de genitief stond, maar nu onverbogen toegevoegd wordt.’ Hij gebruikt niet de term oorzakelijk voorwerp, omdat deze voor hem vermoedelijk nog te veel het begrip ‘oorzaak’ uitdrukt. (vgl. § 156 bis.) – Maar zoals wij bij ‘lijdend voorwerp’ niet meer aan ‘lijdend’ denken, moeten we ook de notie ‘oorzaak’ uitsluiten bij het begrip ‘oorzakelijk voorwerp’. Ga naar voetnoot 1 Los van alle historische grammatica zou ik de volgende definitie van oorzakelijk voorwerp willen voorstellen: Een oorzakelijk voorwerp is een zinsdeel dat een naamwoordelijke aanvulling (voorwerp) vormt bij een naamwoordelijk gezegde, zonder dat dat zinsdeel met het gezegde verbonden is door een voorzetsel, en bedoeld voorwerp moet bovendien vervangbaar zijn door een voornaamwoord, als het zelf geen voornaamwoord is,

Voorbeelden:	Ik ben die studie beu. (= Ik ben dat beu.)
	Ik ben dat gezanik moe. (= Ik ben dat moe.)

Deze soort constructies zijn verder mogelijk met: machtig, waard, waardig, rijk, kwijt, zat, schuldig, indachtig, zich bewust, van plan, meester, de baas, etc. In beknopte zinnen of bij de vrije predicatieve toevoeging, waarin het adjectief soms de kern is, vinden we natuurlijk geen koppelwerkwoord.

Bv.: Zijn uitvallen beu, verliet ze het vertrek. In deze gevallen moet de zin even vervolledigd worden om de structuur te zien: Zijn uitvallen beu zijnde of Daar zij zijn uitvallen beu was, Ook hier is zijn uitvallen een naamwoordelijke aanvulling bij het naamwoordelijke gezegde, dus oorzakelijk voorwerp.

De gegeven definitie eist misschien nog nadere toelichting:

1.	Een naamwoordelijke aanvulling kan zijn: een zelfstandig naamwoord: Ik ben (die) (onze) kermis beu. een gesubstantiveerd werkwoord: Ik ben schaatsen beu. een persoonlijk of een ander voornaamwoord: Ik ben hem beu. Ik ben alles (dat) (niets) beu. etc. Omdat de in deze zinnetjes gecursiveerde woorden alle onderwerp of lijdend voorwerp kunnen zijn ( hem wordt als onderwerp hij ) kunnen we deze aanvullingen voorwerp noemen; waarover hieronder iets meer.
2.	In de definitie is het element ‘naamwoordelijk gezegde’ opgenomen. In een zin als Hij herinnert zich mij kan dan ook geen oorzakelijk voorwerp voorkomen.
3.	Op het einde van de definitie wordt aan het oorzakelijk voorwerp de eis gesteld van vervangbaarheid door een voornaamwoord. Dit is nodig om de volgende soorten gevallen uit te sluiten:

/td>

De stok is drie meter lang. De gecursiveerde woorden kunnen niet vervangen worden door bv. ‘dat’. Het zijn dus géén oorzakelijke voorwerpen. Water in een zinnetje als Die bak is vol water heeft traditioneel als oorzakelijk voorwerp gegolden (o.a. nog bij Van Bakel.) Dat komt vermoedelijk, doordat men in de historische grammatica van genitiefobject sprak. (vol zoeten wijns!) Aangezien een aantal genitiefobjecten in het Nederlands van na 1500 tot oorzakelijk voorwerp werden, bestond de neiging blijkbaar ze alle, onafhankelijk van de nieuwe structuur, oorzakelijk voorwerp te noemen. Maar deze term gaat voor water in dit geval niet op. Ik meen dat we de boven genoemde voorbeelden als volgt moeten behandelen: Ik ben drie jaar oud. Drie jaar is bijwoordelijk bepaling bij oud. De stok is drie meter lang. Drie meter is bijwoordelijk bepaling bij lang, Van der Lubbe spreekt met De Groot van bepaling van specificatie. Ga naar voetnoot 1 Die bak is vol water. Water is naamwoordelijk aanvulling en nabepaling bij vol. Ik was twee dagen ziek. Twee dagen is gewoon bijwoordelijke bepaling van tijd.

In Hij is zich dat bewust is dat een oorzakelijk voorwerp op grond van de definitie. Maar in Hij is zich bewust van zijn kracht vinden we een ‘voorzetselvoorwerp’ wegens het ‘vaste’ voorzetsel (bewust) van,

See also: Hoe Lang Leven Katten?

Nu wilde ik nog even terugkomen op de benoeming van dat in Ik herinner me dat, waarvoor ik wel moet verwijzen naar mijn artikeltje in Levende Talen dat ik aan het begin van mijn betoog aanhaalde. Daar heb ik min of meer aannemelijk gemaakt, dat het onjuist is te spreken van lijdend voorwerp als de transformatie-actief-passief onmogelijk is.

a.	Ik herinner me dat,
b.	Ik matig me dat aan,
c.	Ik vraag me dat af,
d.	Ik stel me dat voor,

Bij de zinnen c. en d. kan men desnoods vragen: Wat wordt afgevraagd? Wat wordt voorgesteld ? – Op het eerste gezicht is dat een juiste vraagstelling, maar we moeten er ons toch van bewust zijn, dat we door de weglating van het wederkerend voornaamwoord de structuur doorbroken en de betekenis geweld hebben aangedaan. Bij zin a. en b. zijn de vragen Wat wordt herinnerd ? en Wat wordt aangematigd ? niet grammaticaal. De veiligste benoeming lijkt me dan ook in al deze gevallen (a t/m d): dat is naamwoordelijke aanvulling van het niet-echt-zelfstandig werkwoord. En de woordjes me zullen we dan wel als partikel van het wederkerende werkwoord moeten zien (zoals in zich vergissen.) Nu nog een laatste kanttekening bij Opmerking iv, blz.256 van R.-Sch.-Van Bakel, waar ik lees: ‘Een oorzakelijk voorwerp in de vorm van een p.v.c. (= persoonsvormconstructie; F.M.) in hoofdzinsorde of in de vorm van een elliptische zin is theoretisch: “Leve Kareltje” was Kareltje zelf beu geworden ‘. Aangezien we in Leve Kareltje een geval van zelfnoemfunctie hebben (de roep Leve Kareltje) heeft het nauwelijks zin dit geval te vermelden. Met woordgroepen in zelfnoemfunctie is immers van alles aan te vangen. * Bij al wat hier aan de orde is gekomen, stuiten we telkens op het feit en de moeilijkheid dat we geen houvast hebben bij de term ‘voorwerp’. Ga naar voetnoot 1 Laten we beginnen met het ‘voorzetselvoorwerp’, het meest dubieuze. Het is een syntactisch zeer moeilijk (onmogelijk) af te grendelen voorzetselgroep, en het is de vraag of het een aparte syntactische categorie is. (vgl.A.W. de Groot, Structurele Syntaxis, blz.165.) Van der Lubbe zegt erover ‘dat het voorzetsel met het werkwoord een innige eenheid uitmaakt.’ (Woordvolgorde, blz.255.) Uit zijn betoog blijkt, dat hier geen sprake is van woordgroepeenheid, maar van betekeniseenheid. Vooralsnog lijkt het ‘voorzetselvoorwerp’ me eerder een semantische categorie, omdat we bij de benoeming uitgaan van een betekenisverandering of -nuance. We zien dit in gevallen als:

Hij staat op zijn eer,	Hij wacht op het sein,
Hij staat op zijn jas,	Hij wacht op het plein,

Ik reken op een vijf,
Ik reken op een lei, (overigens dubbelzinnig.)

Pas door de woordbetekenis van de gecursiveerde woorden gaan we aan een onderscheiden benoeming denken. De woordgroepen als zodanig blijven van gelijke structuur, wat heel summier is toe te lichten met zinnen als:

Op het sein wacht hij nooit.	Ik zeg dat hij op het sein wacht.
Op het plein wacht hij nooit.	Ik zeg dat hij op het plein wacht.

Een enkele keer blijkt er verschil, als men bij de zinnen vragen stelt. We zullen niet zeggen: Waarop wacht hij ? als we het plein bedoelen. Dan luidt de vraag: Waar wacht hij ? Maar een duidelijk verschil is er niet in het geval van de lei en de jas, Gewoonlijk noemen we de prepositie in de ‘voorzetselvoorwerpen’: vast voor-

zetsel. Het is echter niet zo zeer ‘vast’ als wel specificerend. We zouden daarom ook beter spreken van een bepaling met een specificerend voorzetsel, De specificatie is min of meer negatief en duidt een moeilijk te formuleren relatie aan buiten de semantisch gemakkelijk (vaak ‘filosofisch’) te benoemen relaties van: plaats-tijd-richting-vergelijking-hoedanigheid (waar ligt de grens tussen die twee?) -oorzaak-gevolg-redenbesluit-middel-doel-grond-gevolgtrekking – toegeving – voorwaarde-graad – hoeveelheid-beperking-omstandigheid(!) -modaliteit-agensbepaling. De voorzetsels die een andere semantische waarde hebben, komen dan in aanmerking om ‘vast’ (= specificerend!) genoemd te worden. Vanzelfsprekend komen we daarbij tot allerlei overgangsgevallen en twijfels:

Ik kijk naar de klok. (plaats? richting? specificerend?)

Ik praat met hem. (omstandigheid? specificerend?)

Hij is vriendelijk tegen mij. (beperking? (zoals Tinbergen zegt) of specificerend?)

Daarvandaan ook dat de ‘vastheid’ nogal wankel is, zoals blijkt uit gevallen als:

spreken over, van, met, tegen,

denken over, van (wel duidelijk specificerend), aan,

blij over, met, (Maar in: blij door die uitslag noemen we door geen vast voorzetsel, omdat we voor deze betekenisnuance al een naam hebben, nl. oorzaak,)

bang voor, van

tevreden over, met

Mijn hypothese is dat het ‘voorzetselvoorwerp’ géén voorwerp is. Voorlopig is dat niet te bewijzen, omdat er tot nu toe niemand in geslaagd is, zover ik weet, een syntactische definitie van voorwerp te geven.A.W. de Groot gaf als voorlopige definitie: ‘Een voorwerp is een zelfstandigheidswoord (substantief of zelfstandig pronomen) als bepaling van een werkwoord’. – Zelf zag hij, dat dit onvoldoende was en hij meende, dat er ook een semantisch element in moest worden opgenomen. Hij erkende niet tot een zuiver taalkundige definitie te kunnen komen. (Str. Synt., 159-160). Om de terminologie dan toch duidelijk te houden, zouden we voorlopig beter een soort illustratieve of inventariserende omschrijving kunnen hanteren. Bv. Een voorwerp is een zinsdeel dat òf lijdend voorwerp, òf meewerkend voorwerp, òf oorzakelijk voorwerp is. Deze drie voorwerpen moeten dan zoveel mogelijk syntactisch gedefinieerd worden. Het z.g. voorzetselvoorwerp kan, zoals we gezien hebben, waarschijnlijk niet structureel worden bepaald en zal dan ook geen voorwerp mogen heten, maar een bepaling met een specificerend voorzetsel bij een werkwoord, een werkwoordelijke uitdrukking, een adjectief of een adverbium. Een poging tot definiëren van het oorzakelijk voorwerp heb ik boven gedaan. Een echte, sluitende definitie van lijdend voorwerp zal bijzonder moeilijk gevonden worden, omdat de werkwoordelijke woordgroepen in verband met wat we nu nog lijdend voorwerp noemen, zo ingewikkeld zijn. (Ik zou hem hebben willen kunnen zien zitten!) Zouden we de definitie met het transformatieprincipe strikt toepassen, dan zouden we vele traditionele lijdende voorwerpen anders en met nieuwe termen moeten gaan benoemen. Ik heb daar geen bezwaar tegen, maar de nieuwe nomenclatuur is nog niet gevonden. In zinnen als Ik kan hem zien, kunnen we nog vragen (maar op grond van welke scherp omlijnde definitie?): Wie kan worden gezien ? Antwoord: Hij (hem). Maar wat te doen met gecompliceerde zinnen als: Ik wil hem kunnen zien. Ik heb hem laten vallen. Ik laat hem dat boek komen halen, Ik verwijs hier nadrukkelijk naar F.G. Droste (De structuur van de woordgroep in de zgn. accusativus-cum-infinitivogroep. Ts.1959, blz.293-316.) Deze spreekt o.a. over co-actieve groepen. In Ik hoor hem roepen is hem roepen een co-actieve groep, die hij m.i. terecht lijdend voorwerp wil noemen. (Hem roepen wordt gehoord.) Co-actief wil in dit geval zeggen, dat er tussen hem en roepen een relatie bestaat als van onderwerp tot persoonsvorm. Droste constateert natuurlijk ook, dat de terminologie in traditionele zin tekortschiet. Ga naar voetnoot 1 Moeten we dus nieuwe termen zoeken? Zou het erge doordraverij zijn om alvast de term actor (vgl co-actief) in te voeren voor het zinsdeel hem (in Ik hoor hem roepen.), dat we op grond van de actief-passief-transformatie géén lijdend voorwerp kunnen noemen? – Nog een voorbeeld: Ik zou hem niet kunnen zien werken, Ter verheldering van de structuur vormen we de zin om tot een constructie met een ‘aanloop’: Hem zien werken/ / zou ik niet kunnen. Hem is actor bij werken; hem is niet-actor bij zien. Ik spreek liever niet van actor- bepaling, omdat ik de mogelijkheid open wil houden dit zinsdeel (later) ook ‘voorwerp’ te noemen. En om nu maar ‘wild’ te blijven doen, zou ik de term patiens (of zo iets) willen voorstellen voor hem in: Ik zou hem komen halen, Dus patiens bij halen. – De uitgevonden termen zijn vergelijkbaar met de term agensbepaling voor de bepaling met ‘door’ in de lijdende zin. (Hij is door zijn vader geroepen.) Ik geef het bovenstaande natuurlijk niet (met welke competentie!) als dè oplossing. Mijn bedoeling is enkel, dat er gezocht wordt naar sluitende syntactische redeneringen. (Deze kwesties zouden goede objecten kunnen zijn voor universitaire werkgroepen of stof voor doctorale scripties in team-work waarvan momenteel sprake is.) Aanvankelijk had ik een zeer ingewikkelde, zo exact mogelijke definitie opgesteld van lijdend voorwerp, maar zelfs deze lange omschrijving omvatte niet alle traditionele lijdende voorwerpen. De grammatica is nog niet klaar met dit zinsdeel. Bij de benoeming van zinsdelen stuiten we ook op moeilijkheden bij de lijdende voorwerpen met een voorzetsel of voegwoord. (Ik zag van alles, Hij nam van die dingetjes zoals jij hebt. Ik zag als een heir van wolken, -stijl van Tachtig!) Ik geloof echter dat we deze lijdende voorwerpen als uitzonderingen mogen zien en als regel moeten houden, dat een lijdend voorwerp een zinsdeel is zonder voorzetsel of voegwoord. En voor de lijdende voorwerpszinnen moeten we een reddende formulering zoeken. Ook de juiste definitie van het meewerkend voorwerp is nog niet gevonden. Wel verwierp Mevr. Balk-Smit Duyzentkunst terecht de term meewerkend voorwerp voor zinsdelen met een voorzetsel (Lev. Talen, 1968. blz.5-11), al is de term omschreven meewerkend voorwerp Ga naar voetnoot 2 niet erg gelukkig. Zou de definitie als volgt kunnen luiden? Het meewerkend voorwerp is het zinsdeel zònder voorzetsel dat als zinvol antwoord kan dienen op de vraag gevormd uit voorzetsel (aan, voor, bij, met) + vragend voornaamwoord + gezegde + onderwerp + (eventueel) lijdend voorwerp. Bv: Het gaat hem goed, Vraag: Met wie gaat het goed? Antwoord: met hem, Dit zinsdeel maar zonder voorzetsel is dus het meewerkend voorwerp, nl hem, Nog een voorbeeld: Ik knip hem de haren, Vraag: Bij wie knip ik de haren? Antwoord: Bij hem, Dit zinsdeel maar zònder voorzetsel is meewerkend voorwerp, nl. hem, Het ziet ernaar uit, dat voorwerpen zinsdelen zullen blijken te zijn zonder voorzetsel, De voorzetselgroep zal waarschijnlijk niet tot de voorwerpen behoren, zoals ik boven veronderstelde. Onderwerpen en voorwerpen zullen misschien van dezelfde structuur blijken te zijn. Ga naar voetnoot 1 Niet iedereen zal het eens zijn met het gehele bovenstaande betoog, al hoop ik dat wel iedereen vaste normen zal willen aanleggen bij de benoeming van woordgroepen en structuren. Daartoe zullen zoveel mogelijk waterdichte definities nodig zijn. We kunnen immers niet zinnig werken met vage omschrijvingen. Ga naar voetnoot 2 ‘s-Hertogenbosch.f.k.m. mars

Wat betekent meewerkend?

Wat is de betekenis van meewerkend? 2017-12-04 2023-04-13 meewerkend – Werkwoord 1. onvoltooid deelwoord vanmeewerken 2017-10-31 2023-04-13 meewerkend – bijvoeglijk naamwoord uitspraak: mee -wer-kend 1. wie ergens aan meewerkt ♢Edwin is benoemd tot meewerkend lid van het bestuur 1. meewerkend voorwerp (indirect object) [geeft aan waar de hande, : Wat is de betekenis van meewerkend?

Wat is het verschil tussen een meewerkend voorwerp en een voorzetselvoorwerp?

Wat is een voorzetselvoorwerp? Het is een van de moeilijkste zinsdelen, en zelfs de taalprof heeft er nog niet echt een makkelijke uitleg aan gewijd. Maar beter laat dan nooit. Wat is een voorzetselvoorwerp? En dan eenvoudig verteld graag! Een voorzetselvoorwerp is een voorwerp. Hèhè, da’s ook flauw.

Maar toch is het een goede opmerking.
Want een voorwerp is namelijk geen bepaling.

Wat is het verschil tussen voorwerpen en bepalingen? Voorwerpen horen bij het werkwoord, en bepalingen staan er toevallig bij.
Hoe kun je dat vaststellen? Dat gaat met je taalgevoel.
Bij ieder werkwoord kun je namelijk één of meer aanvullingen bedenken.

Die aanvullingen bestaan uit de woordjes iets of iemand, eventueel voorzien van een voorzetsel. Voorbeeldje: bij geloven heb je in iets geloven, bij adviseren heb je iemand iets adviseren (of aan iemand iets adviseren ). Bij lezen heb je iets lezen, bij vergelijken heb je bijvoorbeeld iets met iets vergelijken,

Al die ietsen en iemanden zijn voorwerpen.
En hoe zit het dan met bepalingen? Die kunnen er wel bij, maar die hebben hun eigen betekenis.

Het is in iets geloven (voorwerp) maar niet in iets zitten (bepaling).
Als je gelooft, dan geloof je altíjd in iets,
Als je zit, zit niet niet altijd in iets (maar soms ook op iets, of naast iets ).

In iets is daar een losse plaatsbepaling. Voorwerpen zijn eigenlijk de bijbehorende aanvullingen bij het werkwoord. In buitenlandse grammatica’s heten ze dan ook vaak “complementen” (complements): ze completeren het werkwoord. Wat is nou een voorzetselvoorwerp? Dat is een voorwerp dat per se met een voorzetsel begint.

Je hebt drie soorten voorwerpen (eigenlijk vier, maar de vierde is een speciaal geval): lijdende voorwerpen (die hebben nooit een voorzetsel), meewerkende voorwerpen (die hebben eventueel het voorzetsel aan, voor of bij, maar dat kan ook weggelaten worden), en voorzetselvoorwerpen (die hebben altijd een voorzetsel, en vaak ook nog een vast voorzetsel).

Daarom is op iets in op iets rekenen een voorzetselvoorwerp (behalve als het op een rekenmachine is), en in op iets staan een bijwoordelijke bepaling. En naar iets is voorzetselvoorwerp in naar iets verlangen, maar bijwoordelijke bepaling in naar iets lopen,

Soms is het verschil tussen voorzetselvoorwerp en bijwoordelijke bepaling moeilijk te beoordelen.
Soms ook kun je iets op twee manieren opvatten (bijvoorbeeld op de nieuwe motorkap van de auto wachten ).
Maar wat je je steeds af moet vragen is: is dit zinsdeel nu een aanvulling op het werkwoord, of staat het er min of meer los bij? O ja: en wat heb je eraan als je dit weet? Nou, de combinatie tussen voorwerpen en werkwoorden is in alle talen een van de belangrijkste bouwprincipes van de zin.

In veel talen krijgen juist de voorwerpen speciale naamvallen of markeringen (het Duits, of het Japans), of worden juist de voorwerpen in de werkwoorden opgenomen (het Turks bijvoorbeeld). In het Nederlands staan voorwerpen vaak op vaste plaatsen (bijvoorbeeld het meewerkend voorwerp zonder voorzetsel, of het lijdend voorwerp, dat niet achter het voltooid deelwoord kan staan).

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin voorbeeld?

Home
Taalloket

Meewerkend voorwerp (wat is dat?)

Een meewerkend voorwerp is degene die iets ontvangt of verneemt of van wie iets wordt afgenomen. In de zin ‘De zon geeft ons energie’ is ons het meewerkend voorwerp.

Het meewerkend voorwerp is vaak de ‘ontvangende partij’. Het gaat om een bepaald soort indirect object, Vaak begint het meewerkend voorwerp met het voorzetsel aan – als dat niet in de zin staat, kan het er meestal bij gedacht worden. Enkele voorbeelden:

Julia en Kim gaven een cadeautje aan hun moeder,
Ik vroeg (aan) haar of ze nog op vakantie ging.
Mijn vriend geeft de poes en de hond hun eten.

Hij laat al zijn geld na aan goede doelen,
Toen de kinderen niet luisterden, nam hun vader hun de playstation af.

Het meewerkend voorwerp is meestal een levend wezen of een instantie, maar in sommige gevallen kan ook een ding of iets abstracts meewerkend voorwerp zijn: ‘Zij heeft de kast een lik verf gegeven’, ‘Zij geven prioriteit aan samenwerking,’ Soms denk je bij het meewerkend voorwerp niet het voorzetsel aan erbij, maar eerder bij, Bijvoorbeeld:

Hij trok zijn dochter een schattig jasje aan.
De procedure was hun onbekend.

Dan is de grens met het ondervindend voorwerp soms lastig te bepalen.

Kan het lijdend voorwerp een werkwoord zijn?

Hoe vind ik het lijdend voorwerp? – Let op dat niet iedere zin een lijdend voorwerp bevat! Als het goed is, heb je voordat je begint te zoeken naar het lijdend voorwerp al bepaald wat de actie is in de zin (het gezegde ). Ook weet je welke zinsdelen er zijn en wie of wat de actie uitvoert (het onderwerp ).

Het onderwerp heeft een nauwe relatie met het gezegde: het bepaalt hoe de persoonsvorm eruit ziet. Maar het gezegde kan ook nog een nauwe relatie hebben met andere zinsdelen. Waar denk je aan bij het woord “eten”? Tien tegen één dat je hebt gezegd: “pannenkoeken”, “koken” of iets dergelijks en niet: “wij” of “jullie”.

Je denkt dus eerder aan wat je eet, of wat je met eten doet, dan aan wie het eet (= onderwerp). Zo vragen meer werkwoorden om een toevoeging. Zo’n toevoeging die logisch gezien bij het werkwoord hoort, noemen we een voorwerp, Een van de mogelijke voorwerpen is het lijdend voorwerp.

Om een gevoel te krijgen bij de naam ‘lijdend voorwerp’ : lijden betekent smart, pijn of schade ondervinden. Het lijdend voorwerp komt alleen voor bij werkwoorden die iets doen, Het lijdend voorwerp is altijd de “iets” of “iemand” die gedaan wordt. Sommige werkwoorden hebben nooit een lijdend voorwerp, sommige werkwoorden soms, sommige altijd.

Je kunt herkennen of een werkwoord een lijdend voorwerp bij zich kan hebben door te vragen: “Kan ik iemand/iets ?” Bijvoorbeeld: Kan ik iets kopen? Ja, dan is “iets” het lijdend voorwerp. Kan ik iemand/iets slaan? Ja, dan is “iemand of iets” het lijdend voorwerp.

Onderwerp	Lijdend voorwerp
ik	mij, me
jij	jou, je
hij, zij, het	hem, haar, het

wij	ons
jullie	jullie
zij	hen

Nog een belangrijke tip: het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel (in, op, onder, boven, tussen, naar, tijdens,,). Neem als voorbeeld de zin: De voetballer schopt de bal naar een medespeler. Stap 1 : persoonsvorm bepalen; maak de zin vragend.

Schopt de voetballer de bal naar een medespeler? schopt is de persoonsvorm; komt van “om te schoppen” Stap 2 : zinsdelen bepalen de voetballer is een zinsdeel (staat al voor de pv) de bal is een zinsdeel (ik kan zeggen:de bal schopt de voetballer naar een medespeler) naar een medespeler is een zinsdeel (ik kan zeggen: naar een medespeler schopt de voetballer de bal) Stap 3 : onderwerp bepalen de voetballer is het onderwerp: het tweede zinsdeel van de vraagzin.

Controle : de voetballer = hij; Hij schopt de bal naar een medespeler = OK Stap 4 : lijdend voorwerp bepalen Kan hij (=de voetballer) iets of iemand schoppen? Ja! Wie of wat schppt hij dan? de bal! de bal is het lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in de zin voorbeeld?

Home

Taalloket
Lijdend voorwerp (wat is dat?)

Onder de douche zingt hij altijd keihard Satisfaction,
Pieter heeft Anna gisteren nog gezien.

Denise showde haar moeder haar nieuwe kleren,
Iedereen verdient liefde,
Bel jij hem even?

Welk boek raad je me aan?

Wat is het BVB?

Bijvoeglijke bepaling

Nu je alle zinsdelen hebt benoemd, ga je op zoek naar bijvoeglijke bepalingen die in de zinsdelen staan.De bijvoeglijke bepaling (bvb) is altijd een deel van een zinsdeel en vertelt iets over een zelfstandig naamwoord en hoort daar ook bij.Let op: Als het zinsdeel begint met een lidwoord maakt dat geen deel uit van de bijvoeglijke bepaling. Hoe vind je de bijvoeglijke bepaling?

Eerst kijk je of er zelfstandige naamwoorden in de zin staan. Heb je een zelfstandig naamwoord gevonden dan stel je de vraag: welke of wat voor + zelfstandig naamwoord. : Bijvoeglijke bepaling

Wat is het lijdend voorwerp Junior Einstein?

1. Zoek de persoonsvorm (pv).

Zoek de persoonsvorm (pv).

Zoek het onderwerp (o).
Zoek het gezegde (gez.).
Zoek het lijdend voorwerp: Zet Wie / Wat voor het onderwerp en het gezegde.

Hieronder worden de stappen uitgelegd.

Zoek de persoonsvorm (pv).

Maak de zin vragend of zet hem in een andere tijd. Persoonsvorm

Zin		Vraagzin / Andere tijd		Persoonsvorm
Wij gaan brood kopen.	→	Gaan wij brood kopen?	→	gaan
Wij gaan brood kopen.	→	Wij gingen brood kopen.	→	gaan

Wij gaan brood kopen. → Vraagzin: Gaan wij brood kopen? → Persoonsvorm: gaan Wij gaan brood kopen. → Andere tijd: Wij gingen brood kopen. → Persoonsvorm: gaan

Zoek het onderwerp (o).

Wie of Wat + de persoonsvorm. Onderwerp

Zin		Wie / Wat + pv		Onderwerp
Wij gaan brood kopen.	→	Wie gaan?	→	Wij

Wij gaan brood kopen. → Wie / Wat + pv: Wie gaan? → Onderwerp: Wij

Zoek het gezegde (gez).

Het gezegde zijn alle werkwoorden in een zin. Gezegde

Zin		Alle werkwoorden		Gezegde
Wij gaan brood kopen.	→	gaan kopen	→	gaan kopen

Wij gaan brood kopen. → Alle werkwoorden: gaan kopen → Gezegde: gaan kopen

Wie / Wat + onderwerp + gezegde.

Zet Wie of Wat voor het onderwerp en het gezegde. Lijdend voorwerp

Zin		Wie / Wat + o + gez.		Lijdend voorwerp
Wij gaan brood kopen.	→	Wat gaan wij kopen?	→	brood

Wij gaan brood kopen. → Alle werkwoorden: Wat gaan wij kopen? → Lijdend voorwerp: brood

Een zin met een naamwoordelijk gezegde heeft nooit een lijdend voorwerp!

Voorbeeld

	Zin		Wie / Wat + o + gez.		Lijdend voorwerp
Van dat gezeur wordt zij boos.	→	Wie / Wat wordt zij (boos)?	→	Geen
wordt boos = naamwoordelijk gezegde. Er kan dan geen lijdend voorwerp in de zin zitten. Een zinsdeel kan nooit tegelijkertijd een lijdend voorwerp zijn en onderdeel van het naamwoordelijk gezegde zijn.

Zoek eerst de persoonsvorm, het onderwerp en het gezegde.
Het lijdend voorwerp = wie / wat + onderwerp + gezegde.
Als de zin een naamwoordelijk gezegde heeft, dan is er geen lijdend voorwerp.
Een zin kan dus alleen een lijdend voorwerp hebben als het een werkwoordelijk gezegde heeft.

: Wat is het lijdend voorwerp (lv)?